12 Şubat 2016 Cuma

İlahi

Allah aşkını konu edinen, Allah'ın varlığından, birliğinden, dünyanın faniliğinden bahsedilen; Allah'ı övmek ve ona yalvarmak için yazılan şiirlerdir. Kendine özgü bir ezgiyle söylenir. Genelde 7'li, 8'li ve  11'li hece ölçüsüyle ve sayısı 4 ile 7 arasında değişen dörlükler halinde yazılır ancak aruz ölçüsüyle ve beyitler halinde yazılmış ilahiler de vardır.  Kafiye düzeni diğer nazım biçimlerinde olduğu gibi koşma ile aynıdır, abab- cccb - dddb şeklindedir.

İlahi nazım türü değişik tasavvuf gruplarında değişik isimlerle adlandırılır: Mevleviler 'âyin', Gülşeniler 'tapuğ', halvetiler 'durak' der. Alevilerin 'deyiş'leri ile bektaşilerin 'nefes'leri de ilahiye çok benzer fakat arada bazı nüanslar olduğu için farklı başlıkta incelenecektir.

Dağlar ile taşlar ile
Çağırayım Mevlâm seni
Seherlerde kuşlar ile
Çağırayım Mevlâm seni


Sular dibinde mâhiyle
Sahralarda âhû ile
Abdal olup yâhû ile
Çağırayım Mevlâm seni


Gök yüzünde İsâ ile
Tûr dağında Mûsâ ile
Elindeki asâ ile
Çağırayım Mevlâm seni

Derdi öküş Eyyûb ile
Gözü yaşlı Ya’kûb ile
Ol Muhammed mahbûb ile
Çağırayım Mevlâm seni

Bilmişim dünya halini
Terk ettim kıyl ü kâlini
Baş açık ayak yalını
Çağırayım Mevlâm seni

Yûnus okur diller ile
Ol kumru bülbüller ile
Hakkı seven kullar ile
Çağırayım Mevlâm seni  (Yunus Emre)

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder